De illusie van succesverhalen in de quarterlife crisis

“Een vriend van me weet niet wat hij moet doen met zijn leven”, vertelt mijn huisgenoot.
“Welkom bij de club”, zeg ik.
Mijn huisgenoot lacht. Het is de zoveelste persoon over wie ik hoor die even de draad kwijt is en niet weet waar hij/zij heen moet. Hoewel ik me pas sinds vorige maand officieel “twintiger” mag noemen, heb ik zelf ook al een tijdje last van een “quarterlife crisis”. Op Wikipedia wordt het beschreven als “a period of life following the major changes of adolescence, usually ranging from the late teens to the early thirties, in which a person begins to feel doubtful about their own lives, brought on by the stress of becoming an adult.” Met andere woorden: een gevoel van algehele paniek, want wat moeten we in vredesnaam met ons leven aan?

Door alle vooruitgangen in onze samenleving leven we nu langer en hebben we de illusie dat alles in het leven maakbaar is. Omdat we ouder worden, hebben we meer tijd om te studeren en te werken zoals we dat willen. We richten onze levens anders in en dat kunnen we ook, want we hoeven niet twaalf uur per dag keihard te werken in een of andere fabriek om überhaupt te overleven. We zijn relatief rijk, gezonder dan ooit en je zou bijna denken dat alles kan. Bijna.

“Steve Jobs heeft nooit zijn studie afgemaakt”, zeg ik even later. “Hij volgde gewoon de vakken die hij leuk vond en verder niks. Ik zou wel als hem willen zijn. Zonder het vroeg doodgaan dan.”
Mijn huisgenoot knikt instemmend. We zitten allebei met studiekeuzes en vertellen elkaar onze plannen – voordat die weer veranderen natuurlijk.

Voorbeelden als Steve Jobs zijn geweldig, maar er zitten ook nadelen aan. Het geeft de illusie dat je met een beetje hard werken overal kunt komen. En als je het verkeerd doet, als je geen miljoenenbedrijf op kunt zetten of je dromen waar kunt maken, dan zal het vast aan jezelf liggen. En daar zit precies de angst. Wat als het me niet lukt om de dingen te doen die ik echt wil? Het lijkt alsof 20-jarige Steve Jobs het allemaal wist; hij volgde het vak kalligrafie, niet erg voor de hand liggend, maar wel datgene wat later zou helpen bij het ontwikkelen van Apple-producten. Dat jaagt mij de stuipen op het lijf. Ik weet niet wat ik aan het doen ben. Het is al een wonder als ik weet wat ik morgen eet.

Succesverhalen zijn bedoeld om je moed in te spreken, je te motiveren, maar ze kunnen ook verlammend werken. Succesverhalen laten namelijk niet zien hoe hard iemand gewerkt heeft om iets waar te maken. J.K. Rowling was niet zomaar iemand die in één klap van de bijstand naar rijkste vrouw in Groot-Brittannië ging. Harry Potter werd twaalf keer afgewezen voordat het pas een jaar later een kans kreeg. Maar als luisteraar hoef je geen jaar te wachten voordat je weet hoe dit verhaal afloopt.

En dus vertellen mijn huisgenoot en ik elkaar onze plannen voor de komende maanden. Want uiteindelijk is het al knap als je zo ver kan kijken en je plannen ook precies kunt uitvoeren. Je weet niet hoe dingen lopen en hoewel dat feit me nooit heeft tegengehouden in het uitplannen van mijn leven, het is fijn om mezelf er af en toe aan te herinneren. En misschien zeggen ze later wel: “Nicole Adriaens, die schreef ooit ook dat ze niet wist wat ze moest doen met haar leven. Kun je je voorstellen!”